Mengteelt mais met stokbonen

Historie

De combinatie van stokbonen en mais is geen vondst van deze tijd. De mengteelt wordt al geruime tijd toegepast in Zuid-Amerika en later ook in Afrika. Bij de zogenoemde “Three Sisters”-teelt verbouwen inheemse volkeren mais, bonen en pompoenen samen op één akker. De mais dient als natuurlijke steunpaal voor de klimmende bonen, terwijl de bonen stikstof in de bodem brengen. De pompoenen bedekken de bodem met hun grote bladeren, waardoor onkruid minder kans krijgt en vocht beter wordt vastgehouden. Deze traditie verspreidde zich later naar andere continenten, omdat het een efficiënt en duurzaam systeem bleek. Voor Nederland zijn naast de hierboven genoemde voordelen ook de teelt van eiwit van eigen bodem belangrijk en de mengteelt zorgt bovendien voor meer biobiversiteit op ons veehouderijbedrijf.

afb. mais en stokbonen Kaapverdië (foto HAS&S)

Bemesting

Een van de voordelen van stokbonen in mengteelt is dat ze behoren tot de vlinderbloemigen en in symbiose met Rhizobium-bacteriën stikstof kunnen binden uit de lucht. Dit betekent dat de bonen deels in hun eigen stikstofbehoefte voorzien en zelfs stikstof afgeven aan de bodem, waarvan de mais mee profiteert. Let bij deze mengteelt voor de bemesting dus vooral op fosfaat en kalium, en in het vroege groeistadium ook om stikstof.

• Voor mais: een matige gift stikstof en organische mest voorafgaand aan het zaaien.
• Voor bonen: meestal geen extra stikstof nodig, maar wel voldoende kalium en sporenelementen voor een gezonde peulvorming.
  Het is belangrijk de bemesting vooraf goed af te stemmen, omdat de gewassen een verschillende nutriëntenbehoefte hebben.

afb. mengteelt mais en stokbonen proeflocatie Vredepeel (foto HAS&S)

Zaaidichtheid en zaaitijdstip

Adviezen rond de verhouding maiszaad en bonenzaad verschillen per leverancier. In het overzicht hieronder staan de hoeveelheidsverhoudingen van bonen- en maiszaad weergegeven. Voor het zaaitijdstip wordt begin mei aangehouden. Bij MOVO zaden werkt men met een aangepaste zaaimachine met een rij-afstand van 50cm.

Gewasbescherming

Mengteelt kan bijdragen aan een betere gewasgezondheid:

• Minder onkruid: de pompoenen, als ze worden toegevoegd, zorgen voor bodembedekking, waardoor onkruiden minder licht krijgen.
• Minder ziekten en plagen: de diversiteit maakt het moeilijker voor plagen om zich massaal te verspreiden. Bonen trekken bijvoorbeeld nuttige insecten aan die bladluizen op de mais kunnen verminderen.
• Let op schimmels: in een vochtig klimaat kan de dichte begroeiing zorgen voor hogere luchtvochtigheid, wat schimmelziekten kan bevorderen. Zorg dus voor voldoende plantafstand en luchtcirculatie.

Oogst en voederwaarde

Mais en bonen gaan tegelijk door de hakselaar. Door de combinatie met de bonen zit er meer eiwit in de gehakselde silage. Meer eiwit gaat echter ten koste van de energie-opbrengst. Hieronder een overzicht van zetmeel- en eiwitverhouding bij verschillende proeven met de mengteelt.

Conservering en bewaring mais met stokbonen

Het hoger eiwitgehalte van mais met bonen silage verhoogd de bufferende capaciteit van de kuil. Ook ligt het ds% door de bonen vaak iets lager. Het is daarom raadzaam een inoculant toe te voegen die voor broeiremming zorgt en de conservering versneld.