Bemesting maisland

Bij de bemesting van maisland is het uitgangspunt dat we een gezond gewas met een hoge opbrengst van goed kwaliteit van het veld willen halen, in combinatie met de handhaving van de bodemkwaliteit. Daarbij vormt de efficiëntie van de toegediende mineralen een steeds belangrijkere rol. Grondonderzoek vormt de basis voor de bemesting van ons maisland. We zullen dit per element hieronder toelichten. Lange tijd is de onttrekking van mineralen aan de bodem het uitgangspunt geweest voor het bemestingsadvies; wat afgevoerd wordt met het gewas dient met meststoffen aangevoerd te worden. De laatste jaren zijn we ons echter meer bewust van het feit dat bij opname door de plant ook sprake kan zijn van luxeconsumptie. In de tabellen hieronder zien we de onttrekking en van de belangrijkste mineralen en de aanvoer bij een basisbemesting van 35 m3 rundveedrijfmest.

Stikstof bemesting in mais

Door de krappere stikstofnormen is het zinvol kritisch te kijken naar de verdeling van stikstof over grasland en maisland. Door de lagere stikstofgift is het eiwitgehalte van gras de laatste jaren gedaald, terwijl bij mais na de oogst onbenut bodem-N achterblijft, waarbij het risico van uitspoeling op zand-en lössgronden. Uit een analyse* van 2018 blijkt dat bij bemesten van 80% van de N-behoefte in mais dit nauwelijks merkbaar is in de opbrengst. Door de N-gift op maisland te beperken tot 80% komt meer stikstof vrij voor de bemesting van grasland. Op maisteelt na grasland kan de N-gift nog verder worden beperkt.

*Jaap Schröder Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen 2018

bron: Handboek Snijmais Schröder 1998

Uit de bovenstaande grafiek blijkt eveneens dat een beperking van de stikstofgift van 170 naar 140 kg per hectare nauwelijks invloed heeft op de opbrengst. Dit betekent dat bij toediening van 35 m3 rundveedrijfmest en de stikstof uit de groenbemester de stikstofvoorziening ruim gedekt is. Niet alle stikstof uit de rundveedrijfmest komt het eerste jaar vrij, echter het deel dat nog niet voor de plant beschikbaar is wordt geleverd uit de drijfmestgift van voorgaande jaren.

Veldproef kalkstikstof Perlka® in mais

(bijdrage Alzchem)

Een goede bodemstructuur neemt in de maisteelt een steeds belangrijkere rol in. Kalkstikstof Perlka® kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren. De combinatie van een stabiele stikstof en reactieve kalk, alsook de impact op bodemgezondheid zorgen voor een optimale groei en een verzekerde opbrengst. Een rijenbemesting met kalkstikstof zorgt er bovendien voor dat ritnaalden in de eerste kritische weken na het zaaien de kiemzone vermijden.

De veldproef

Doel van de veldproef: de werking nagaan van een bemesting met kalkcyanamide in mais, rekening houdende met nevenwerkingen naar werking tegen ritnaalden te Roeselare (INAGRO, BE). De meststof Perlka® werd op 2 manieren toegediend: volvelds en als rijenbemesting.

Besluit veldproef kalkstikstof

Het strekt tot aanbeveling om Perlka® in een rijenbemesting toe te passen aan een dosis van 150 tot 200 kg/ha. Dit resulteert in een hogere droge stofopbrengst en een efficiêntere stikstofbenutting. Eveneens zijn de nevenwerkingen m.b.t. ritnaaldenschade absoluut niet te onderschatten alsook op het vlak van nitraatresidu‘s. Het gehalte blijft ruim onder de nitraatresidudrempelwaarde.

Fosfaatbemesting in mais

Bij percelen met een ruim voldoende tot hoge P-beschikbaarheids index volstaat een fosfaat hoeveelheid uit de basisbemesting. Ook al kan de mais in het voorjaar enige paarse verkleuring te zien geven, dan nog zien we dat amper terug in een opbrengstderving. Bij voldoende of lagere P beschikbaarheids index getallen is het zinvol zijn extra fosfaat toe te dienen. Doen we mee aan de derogatie dan is dat echter in de vorm van kunstmest niet mogelijk. Er kan dan gekeken worden naar verschuiving van drijfmest van percelen met meer beschikbaar fosfaat naar percelen met minder fosfaat in de bodem. Verder zijn er verschillende alternatieven op de markt zoals o.a. micro granulaten die wel binnen de derogatie kunnen worden aangewend.

Paarsverkleuring door fosfaattekort (foto WUR)

Groen Fosfaat goede vervanger van kunstmest bij mais  

(bijdrage AgriBioSource)

Voor boeren die vallen onder de derogatie, is het niet toegestaan met fosfaatkunstmest te werken. Tekorten op maisland kunnen sinds een aantal jaar met Groen Fosfaat worden aangevuld. ‘Groen Fosfaat is een fosfaatmeststof op basis van dierlijke mest die niet alleen fosfaat, maar ook stikstof, kalium en een borium aan de grond toevoegt’, vertelt Peter Hoogstede van AgriBioSource Europe B.V.

AgriBioSource wil Groen Fosfaat verder de agrarische wereld in brengen. In Rikus Mensing uit het Drentse dorpje Nooitgedacht heeft het bedrijf een prima ambassadeur gevonden. De melkveehouder gebruikt de nieuwe meststof sinds 2017 en bemest alle beschikbare hectares dit maisseizoen met Groen Fosfaat. Hij hoeft dan geen kunstmest meer te gebruiken. Vijftig melkkoeien en dertig stuks jongvee bevolken de stal van het bedrijf. Mensing staat altijd open voor wat nieuws. Zo kwam ook Groen Fosfaat binnen. ‘Ik had erover gelezen en kwam het tegen bij VisscherHolland. Vrijwel niemand kende het nog, maar het leek mij het proberen waard.’

Plantbehoefte

Accountmanager Peter Hoogstede van AgriBioSource Europe, constateert tevreden dat de Drentse melkveehouder er vroeg bij was. ‘In 2017 werd de eerste voorraad geleverd. Groen Fosfaat zorgt voor een hogere opbrengst, doordat bemest kan worden met een op de plantbehoefte afgestemde fosfaatmeststof’, vertelt hij.

‘Groen Fosfaat zorgt voor een 6 procent hogere opbrengst dan gangbare kunstmest. Veldproeven over meerdere jaren laten zien dat Groen Fosfaat in vergelijking met drijfmest in combinatie met kunstmest 5 procent extra VEM en 10 procent extra zetmeel geeft. 

Ontwikkeling met DLV Advies

DLV Advies heeft het mede ontwikkeld en vond in AgriBioSource, een bedrijf dat al verschillende reststromen verwerkt, de verkopende partij. Groen Fosfaat wordt geproduceerd door MeMon. Bemestingsspecialist Albert-Jan Bos van DLV Advies noemt Groen Fosfaat ‘een goede vervanger van kunstmest in mais’. Mensing is die mening ook toegedaan, al werd de oogst van vorig jaar nadelig beïnvloed door de extreem droge zomer. ‘Dat was niet echt een goed testjaar, maar ik heb ook een perceel nieuw ingezaaid met gras en besloot er wat Groen Fosfaat bij te doen. Dat gras staat er een stuk groener en egaler bij dan mijn andere grasland’, zegt de melkveehouder. Mensing gebruikte eerder voor 2 hectare een andere meststof, maar was daar niet tevreden over. ‘Wat mij over de streep trok, is dat hier fosfaat in zit en het is vrijgegeven voor derogatiebedrijven.’ Hoogstede plaatst daar wel een kanttekening bij: ‘Bemesting is natuurlijk maar een onderdeel van de ontwikkeling van mais. Je hebt ook te maken met ras, grondsoort, zon, water en grondbewerking.’

Beginontwikkeling mais

Met dank aan Groen Fosfaat ontwikkelt de plant zich een stuk beter. Bij een nat voorjaar en vroege mais wordt de plant extra sterk. De meststof komt langzaam beschikbaar. Komend voorjaar wordt op 9 hectare land in Nooitgedacht mais ingezaaid met de pellets Groen Fosfaat er direct bij. De pellets worden in de rij meegegeven en worden daardoor goed en gelijkmatig verdeeld.

Kali bemesting in mais

Voor kali geldt ook dat mais het element heel goed opneemt maar dit niet altijd vertaalt in een hogere opbrengst. Het bemestingsadvies voor kali in mais is sinds voorjaar 2019 aangepast. Voor een maisgewas met een opbrengst van 15 tot 19 ton DS geldt een advies van 160 tot 200 kg kali per hectare. Uitgaande van een drijfmestgift van 35 m3, betekent dit dat met de drijfmest wordt voldaan aan de kalibehoefte.

De Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (CBGV) heeft het volgende advies opgesteld:

• Een kali-advies voor mais voor alle grondsoorten
• Tot een een K-CaCl2 van 60 mg K/kg grond bemesten op onttrekking
  • 160 kg bij 16 ton DS / hectare
  • 200 kg bij 20 ton DS / hectare
• Boven een K-CaCl2 van 60 mg K/kg grond kan er gekort worden

Bekalken maisland

Een pH van rond de 5,5 is voor maisland op zandgrond optimaal. Komen we lager dan een pH van 5 dan kost dat in de regel opbrengst. Daarbij komt dat bij de maisteelt de bodem sneller verzuurt dan bij grasland. Een onderhoudsbekalking levert daarom ook een beter rendement dan een reparatie bekalking. Volgens Eurofins heeft mais per jaar 1 à 1,5 ton kalk nodig om de pH op peil te houden.

Waar dient een kalkmeststof aan te voldoen?

Een goede kalkmeststof dient aan meerdere eisen te voldoen. Uiteraard is de de neutraliserende waarde het belangrijkst. Hieronder een opsomming van de belangrijke criteria: 

• De neutraliserende waarde (nw), voorheen zuurbindende waarde 
• De reactiviteit, ofwel de snelheid van werking
• De fijnheid.  Hoe fijner een kalkmeststof, des te groter is het gezamenlijke aanrakingsoppervlak van de kalkdeeltjes met de grond. Dit betekent dat de bodemzuren sneller in contact komen met de kalk, wat de werking ten goede komt. 
• De strooibaarheid. De strooibaarheid hangt zeer nauw samen met de fijnheid en het vochtgehalte. Een goede verdeling en een goede vermenging met de toplaag van de grond zorgen voor een optimale werking van de kalkmeststof.
• Het magnesiumgehalte. Gronden met een magnesiumgebrek kunnen worden bekalkt met kalkmeststoffen die tevens magnesium bevatten. Er zijn verschillende kalkmeststoffen (zowel droge als vochtige) op markt met verschillende gehaltes aan magnesium, waardoor een bekalking perfect op de bodem kan worden afgestemd.

Daarnaast is het bij de keuze van een kalkmeststof erg belangrijk om te zorgen voor een product dat zuiver is en vrij van ongewenste stoffen. Zuivere kalk komt uit een groeve en wordt gewonnen uit mergel, kalksteen (beiden bevatten CaCO₃) of dolomiet (CaCO₃ en MgCO₃).