Vogelschade in mais

De mogelijkheden om ons goed te verweren tegen vogelvraat in de mais zijn de laatste jaren door het wegvallen van enkele chemische middelen enorm beperkt. Mesurol® dat decennia gold als een effectief middel tegen vogelvraat heeft geen toelating meer als zaadbehandeling in mais. Als alternatief wordt door kweekbedrijven Korit® ingezet. Ook heeft de insecticide Force® de eigenschap kraaiachtigen te weren. Kijk voor een compleet overzicht van middelen tegen vogelafweer op zaaizaadbehandeling. De ontstane situatie leidt ertoe dat we naar alternatieven moeten uitzien, ook buiten de chemie.

Praktijkvoorbeelden waarbij een perceel in een etmaal voor de helft wordt kaalgevreten door een kraaienkolonie komen regelmatig voor. In de biologische maisteelt, waar niet wordt gewerkt met chemisch behandeld zaaizaad, is het ieder voorjaar weer een gevecht tegen deze indringers. Vaak wordt in de biologische maisteelt gekozen voor een iets later zaaitijdstip waardoor de plant een snellere start heeft. Wanneer het plantje snel een bepaalde dikte heeft en goed geworteld is hebben vogels geen vat meer op de plant. Echter, ook hier blijft de plant kwetsbaar in het vroege groeistadium.

Effectieve ecologische beheersing van vogelschade

In Noord-Nederland zijn er sinds enkele jaren positieve ervaringen met het zgn. BirdAlert® systeem. Volgens de fabrikant bevat dit vogel afschrikkingsapparaat een scala aan specifieke afweer geluiden voor de groep van belagers. Het apparaat kan tot 250 meter de belagers zoals roeken, kauwen, ganzen herkennen en daarop reageren met waarschuwingskreten van de betreffende soort. De BirdAlert® kan worden gekoppeld aan een zonnepaneel. Deze moderne, intelligente en ecologisch verantwoorde vogelverschrikker is ontwikkeld door het Deense bedrijf Wild Detect. De werking daarvan is in Denemarken en Zwitserland onderzocht en er zijn sinds november 2020 ook diverse apparaten in Groningen getest met zeer goed resultaat tegen kraaien en ganzen. Het gaat om vogels die in groepen optreden en die genoeg lawaai maken, zoals kraaien, roeken, ganzen, meeuwen en spreeuwen. De apparatuur werkt met geluidssensoren voor het vaststellen van de aanwezigheid van de vogels en het vervolgens produceren van alarm geluiden voor die betreffende soort. Daardoor werkt het apparaat zeer specifiek en is de kans op gewenning en aanpassing zelfs door de zeer intelligente kraaien laag. Er vindt regelmatig een update plaats van waarschuwingskreten, om ook op die manier de kans op gewenning te verkleinen. Die soorteigen waarschuwingskreten worden dus alleen geproduceerd als er daadwerkelijk kraaien op het perceel zijn. Dat betekent ook dat eventuele geluidsoverlast voor de omgeving daardoor tot een minimum is gereduceerd. Er wordt alleen geluid geproduceerd als het echt nodig is.

De BirdAlert® reageert altijd op aanwezigheid van de vogels met waarschuwingskreten. Als er vaker groepen vogels (terug) komen, worden die kreten aangevuld met geluid van een knalapparaat en een ‘scary man’, die opgeblazen wordt en met zijn armen begint te zwaaien. Één apparaat heeft een bereik in een cirkel met een straal van circa 250 meter, dat wil zeggen zo’n 20 ha. De BirdAlert® is voorzien van Sim card en gps. De werking is thuis op de computer te volgen of via een app op de telefoon.

Naast kraaien is de BirdAlert® ook geprogrammeerd voor ganzen, meeuwen en spreeuwen. Duiven zijn (nog) niet in het systeem opgenomen omdat het geluid daarvan in het algemeen te zacht is om goed waargenomen te worden met de microfoons. Detectie van duiven en andere soorten (niet alleen vogels) met camera’s in plaats van of naast microfoons is al wel uitgeprobeerd, maar heeft nog onvoldoende resultaat opgeleverd. Hier wordt wel aan gewerkt.

Onderzoek Faunazaken B12 naar de effectiviteit BirdAlert®

Bij12, de organisatie die namens de provincies verantwoordelijk is voor faunabeheer en uitbetaling van faunaschade, heeft het afgelopen jaar onderzoek laten doen naar de effectiviteit van de BirdAlert®. Daar gaan ze mee door en dan komt er in de zomer een eindrapport. Het onderzoek is uitgevoerd bij ganzen en de resultaten gepresenteerd in een symposium. ¾ van de uitgekeerde faunaschade van 32 miljoen euro wordt veroorzaakt door ganzen. De conclusies van het onderzoek zijn helder en overtuigend: de begrazingsdruk door ganzen nam met zo’n 90% af en er treedt geen gewenning op. We verwachten dat deze resultaten in de herhaling bevestigd worden. In dit tweede deel van het onderzoek worden ook de biologische akkerbouwers geïnterviewd die sinds 1 of 2 jaar een BirdAlert® inzetten tegen kraaien in de maïs of andere gewassen. De praktijkresultaten bij kraaien en roeken  in de maïs zijn eigenlijk vergelijkbaar met die uit het onderzoek bij ganzen: er treedt een zeer sterke reductie van de schade op en ondanks de intelligentie van kraaien raken ze niet gewend aan de apparatuur. Met andere woorden, de boeren zijn heel tevreden over de resultaten en telen ook in 2022 met een gerust hart maïs met onbehandeld zaad.

Importeur van BirdAlert® voor de Benelux is Man @ Machine uit Grijpskerke (Zeeland):

• Website: manatmachine.com
• e-mail: [email protected]
• contactpersoon: Jos Pelgröm +31(0)6 300 35 123

Informatie en levering in Noord-Nederland: Peter Brul [email protected]